De afgrenzing van dit tekstgedeelte roept vragen op. Eigenlijk zijn het twee onderwerpen: eerst gaat het over het zweren van een eed, daarna over vergelding met als climax: 'heb je vijanden lief!' Het lijkt me lastig het over beide thema's tegelijk te hebben, dus ik zal moeten kiezen. In de katholieke kerk leest men vanaf vers 38, dat is duidelijker. Daar zat de opeenhoping van thema's overigens in de teksten voor afgelopen zondag. Welke thema's uit de bergrede kies je wel en welke laat je liggen, het schijnt een lastige vraag te zijn voor de samenstellers van het leesrooster. Waarom laat het Oecumenisch Leesrooster, anders dan het Lectionarium van de RKK, nu, net als drie jaar geleden, de passage over echtbreuk en ontrouw, 27-32, weg uit de zondagslezingen? Te moeilijk? Te dicht op de huid? - Zweren van een eed of gewoon ja-zeggen: Toen de nieuwe koning aantrad moest het kabinet een eed afleggen. Er waren mensen die zeiden: zowaarlijk helpe mij God. Anderen zeiden: dat beloof ik. Is de sympathie van Jezus voor de laatsten? De naam van God er niet bij halen? Of is dat toch wat anders? Vragen om Gods hulp bij het vervullen van een gelofte is toch wat anders dan God er bij halen om je eigen houding kracht bij te zetten, in assertorische zin? En dat laatste, werkt dat eigenlijk nog wel in onze samenleving? - - - De tekst over het liefhebben van je vijanden is wel een lastige. De lat ligt hoog deze zondag. Zeker als je de laatste regels leest: volkomen zijn omdat God volkomen is. Dat is dus wat ons te doen staat? Hoe verdraagt zich dat met de liefde en genade die we zo van Jezus gewend zijn? Of moeten we het daar nu eindelijk een keer niet over hebben? Ik moet nog kijken welke kant het balletje oprolt...

Zout en licht moeten we zijn? Nou nee, dat is calvinistisch gedacht: er moet altijd iets dat niet is en soms ook iets dat niet gaat. In de evangelietekst van komende zondag staat dat we het zijn. Punt uit. Jezus zegt dat tot zijn leerlingen. Ik denk dat we dat wel een beetje op ons, christenen van vandaag, mogen betrekken. Kennelijk gaat het nu om het feit dat je er bent en niet om de dingen die je doet. Aanwezig zijn is alles. Net als het snufje zout in het eten. Hoeft niet indrukwekkend aanwezig te zijn, maar je wil het niet missen. Met het nieuws van vanavond nog in gedachten merk ik dat ik een boekhandel in de binnenstad toch wel belangrijk vind. Het zout van de binnenstad, zeg maar. Een winkelstraat met boekhandel is een andere winkelstraat dan een zonder boekhandel, ik weet het zeker. Hoeft niet indrukwekkend aanwezig te zijn (wat de laatste jaren helaas wel de trend was: op naar de toplocaties) maar kan wat mij betreft niet gemist worden. Maar dat is misschien heel iets anders...

Nu ik met de epistellezing in zee ben gegaan merk ik ook weer waarom ik over het algemeen liever over evangelieteksten preek. In de brieven zijn niet zozeer de gebeurtenissen uit het leven van Jezus aan de orde, maar de interpretatie daarvan. En daar denkt lang niet iedereen hetzelfde over, de ene overtuiging staat tegenover de ander. In veel brieven merk je dat er conflicten waren, vaak waren die de aanleiding voor de brief aan de gemeenten. Maar mijn aandacht blijft hangen bij het woord "kruis". Je leest er bijna achteloos overheen, maar het kruis, overal aanwezig in het leven van christenen (en daarbuiten) is eigenlijk een terechtstellingsinstrument uit de romeinse tijd. Wat zit daar eigenlijk achter dat Paulus er voor kiest om dit martelinstrument bewust als centraal symbool voor zijn geloof in Christus te beschouwen? En kijken wij nog met zijn ogen naar het kruis? We hebben het gedomesticeerd tot een sieraad. Maar als ik Paulus goed begrijp is het hem juist heel veel waard dat dat kruis iets tegendraads uitdrukt, iets ongemakkelijks, iets dat ons niet lekker kan zitten. Ik ga door op dat spoor...

Ja, daar is-ie weer. De tekst over de zaligsprekingen, het begin van de bergrede. Horend bij de vierde zondag van epifanie. Deze tekst is mij veel waard. Maar ik heb eigenlijk geen zin om het er alweer over te hebben. Want als ik in mijn lijst kijk dan blijkt dat ik over deze tekst in Geldrop al vijf keer heb gepreekt, als ik de uitvaartdiensten meetel zijn het zeven keer. Het getal van de volheid. Ik heb het idee dat het (voor mij maar misschien ook wel voor u) wel even goed is geweest en denk er over om eens de brieflezing te pakken als vertrekpunt voor de preek, 1 Korintiers 1, 18-31. De epistellezingen laten wij voor de zondagmorgen meestal achterwege. Maar het grote thema is hetzelfde: bij god zit het anders. Ik ben er nog niet uit maar ik heb de neiging om het over de tekst uit Korintiers te gaan hebben. Vervelend misschien voor de mensen die zich via de teksten in 2klank voorbereiden op de dienst, want die worden dan een beetje voor het blok gezet. - Mijn gedachten gaan op het moment in ieder geval in de richting van de brieflezing en wie van de lezers van dit stukje denkt dat er goede redenen zijn om mij nog een andere kant op te sturen moet me maar even mailen...

Eigenlijk bestaat de tekst uit twee delen: er wordt verteld dat Jezus naar Galilea gaat, en er wordt verteld hoe hij zijn eerste volgelingen roept. Welke kant moet ik kiezen? In andere leesroosters zijn dit twee verschillende pericopen. Vonden de samenstellers één van de twee teksten niet genoeg voor een zondag? En gaat het bij dat roepen van volgelingen eigenlijk om iets dat wij, voorzover late volgelingen van Jezus, (zouden) moeten doen? Of gaat het meer om de ontdekking hoe Jezus is? Want we zitten nog in de tijd van epifanie, en dat betekent dat er elke zondag iets meer duidelijk wordt van met wie wij eigenlijk te maken hebben in deze mens van God op aarde. Het gericht-zijn op wat wij horen te doen, dat komt in het kerkelijk jaar eigenlijk later, in de andere "groene tijd" na pinksteren. - Bij de groep Oecumenisch Bijbellezen viel ons op dat in de rkk-kerken nog een vers verder gelezen wordt, over genezingen die er van Jezus uitgaan. Wat ik eigenlijk wel een goede keus vind, want dat werpt tenminste een licht op wat er dan met dat koninkrijk, waar Jezus het in vers 17 over heeft, zou kunnen zijn bedoeld. Dan is het toch wat meer één geheel i.p.v. twee losse delen. Hoewel: waarom dan niet meteen doorlezen tot 25?

De tekst is voor de oecumenische dienst in de kerk van Zesgehuchten. Het materiaal gaat over verdeeldheid in de christelijke gemeente (ook de andere lezingen) en is deze keer aangereikt door de kerken in Canada. Na WO II zijn daar veel Nederlanders naar toe gegaan. En ze hebben de confessionele tegenstellingen van het Nederland van toen meegenomen naar de Nieuwe Wereld. En die zijn daar nu nog aanwezig. In Canada ben ik nooit geweest. Wel heb ik in Duitsland gewerkt, als predikant voor de Nederlandse Kerk in Duitsland. En ik weet: de beste manier om confessionele tegenstellingen te conserveren is: ze exporteren naar het buitenland. Daar hebben de mensen het beeld van de nederlandse kerkelijke situatie bij hun vertrek nog heel lang voor ogen, terwijl er in Nederland van alles is veranderd. Maar minstens net zo belangrijk vind ik deze ervaring: de beste manier om confessionele tegenstellingen te relativeren is: een paar jaar in het buitenland gaan wonen. In onze diensten kwamen ze allemaal: Hervormd, Gereformeerd, Vrijgemaakt, Bonders, Christelijk Gereformeerd, Vrijzinnige Protestanten, strenge Lutheranen en losse evangelischen, en nog meer - dat zou op dat moment in Nederland ondenkbaar zijn geweest; daar waren ze hard bezig om Samen op Weg uit te vinden. Ik koester even weer deze mooie ervaring van mijn eerste werkplek - en weet nog niet wat ik ermee ga doen zondag.
Mocht u niet naar de oecumenische dienst gaan, maar gewoon naar het Kruispunt - daar gaat het over dezelfde teksten. Dat weet ik van Pieter Flach, die daar de dienst voor zijn rekening neemt. Dus: de oecuemene is niet te ontlopen, zondag niet en ook de hele week niet, zie 2klank, zie Middenstandsbelangen.

Zondag a.s., 12 januari heb ik geen dienst. Vrij weekeind.
Dus ik kan ook niets zinnigs vertellen over de kerkdienst. Alleen dat de voorganger Pieter Molenaar is. Maar dat zag u ook al op de website van het Kruispunt natuurlijk...

Oeps - ik ben mijn blog vergeten. Moet nog wennen... Voor gewoon hoop ik dat veel mensen hier kijken, maar nu hoop ik dat het er niet al te veel geweest zullen zijn. Over de wijzen uit het oosten gaat het. Een tafereel dat voor de meeste mensen gewoon onderdeel van de kerstidylle is. Toch zijn het twee verschillende teksten van twee verschillende evangelisten. De kerken van het oosten vieren nu pas kerst, om precies te zijn op 6 januari. Daar heet het feest epifanie, en bij hun is de tekst van de wijzen veel belangrijker dan bij ons; de tekst met de stal en de kribbe en de herders en de engelen vinden ze daar niet zo belangrijk. Dat brengt mij bij de vraag of wij de tekst van de wijzen wel genoeg gewicht geven. Wat betekent het eigenlijk voor ons dat - voor er ook maar één visser door Jezus geroepen is - de hele wereld bij hem op bezoek komt? Wat betekent aanbidding voor ons? Moeten we dat misschien van de kerken van het oosten weer wat leren? Dat is zo ongeveer het pad dat ik bewandel in de voorbereiding van de dienst...