In het "Sjema", het grote gebod uit Dtn 6, dat door deze geleerde gesprekspartner van Jezus wordt geciteerd, wordt niet gevraagd om in God te geloven, maar hem lief te hebben. En dat is wat anders. Want dan gaat het niet om het juiste inzicht of denkmodel, maar om de taal van het hart. Om de ontferming, bijbels gesproken. Om deze parabel goed te verstaan moeten we weten dat destijds door de "gewone" joden op Samaritanen neer werd gekeken, ze golden als halve heidenen, je kon daar niets goeds van verwachten. Dat is dus precies het tegenovergestelde van wat we vandaag met "Samaritaan" associëren, namelijk: zorg en hulpverlening. Dat is gekomen door deze bijbeltekst.
Over tegenstellingen gesproken: terwijl ik het lees doemen voor mijn ogen nieuwsberichten op, van nog niet zo lang geleden, waar precies het tegenovergestelde gebeurt van wat Jezus hier de Samaritaan laat doen. Groepen mensen, gedreven door haat en bereid tot geweld, drommen samen rond onderkomens van vluchtelingen en bedreigen deze mensen. Hoe kan het dat mensen de sensoren voor "ontferming" - daar gaat het om in deze tekst - zomaar kwijtraken? Niet zien in wat voor nood een ander verkeert en wat de behoeften zijn?
Spannend qua uitleg vind ik - geen tegenstelling, maar wel verschil - dat, terwijl vandaag vermoedelijk de meeste mensen zich met de Samaritaan identificeren, de Oude Kerk de tekst eeuwenlang anders uit heeft gelegd: wij zijn de beroofde. En Christus is de ware Samaritaan...